O.S.P.D
16/12/03
1.145
9
0
www.hsevietnam.net
Ngay từ những năm cuối của thập niên 30 khi mà các nhà sản xuất cho ra đời các loại xe có thể chạy với vận tốc rất cao, thì các chuyên gia an toàn xe hơi cũng nghĩ ngay đến một hệ thống phanh (thắng) hoàn hảo để kiểm soát độ trượt của bánh xe. Hệ thống phanh "Anti-lock Braking System" (tạm dịch là: Hệ thống chống bó cứng phanh (thắng)) được ra đời năm 1936 do các kỹ sư người Đức chế tạo. Hệ thống phanh ABS này hoàn toàn giúp cho các bánh xe không bị trượt trên mặt đường do đó lái xe có thể kiểm soát được hướng đi của xe trong những pha phanh (thắng) gấp. Ngày nay rất nhiều nhà sản xuất cho ra đời các hệ thống khác nhau, nhưng về nguyên lý hoạt động thì hầu như không có gì thay đổi lớn.
Hệ thống phanh (thắng) ABS bao gồm từ 1 đến 4 thiết bị cảm biến vận tốc được gắn trên trụ phanh ở các bánh xe. Hệ thống bơm và kiểm soát dầu thủy lực. Hệ thống điều khiển điện tử. Các xe hiện nay đang được gắn hai hệ thống phanh (thắng) phổ biến là loại 1 cảm ứng vận tốc hoặc 4 cảm ứng vận tốc. Loại có 4 cảm ứng vận tốc ngoài việc chống bó cứng bánh xe nó còn có nhiệm vụ kiểm soát tốc độ bánh xe (không cho bánh xe trượt trên mặt đường khi bắt đầu chuyển động).

Slide1.jpg


Slide2.jpg


Khi một lực phanh (thắng) được tạo ra do người lái xe mà lớn hơn lực ma sát của lốp, lúc đó bánh xe sẽ bị hãm chặt hay bó cứng lại. do xe đang chuyển động với vận tốc cao nên các bánh xe sẽ bị trượt trên đường. điều này làm mất khả năng điểu khiển của lái xe, và xe có thể trượt về phía trước một khoảng cách không xác định được. Phanh ABS sẽ cải thiện được sự cố trên. các má phanh sẽ liên tục hoạt động để sinh ra một lực bám cần thiết giúp các bánh xe vẫn chuyển động được. điều này cũng làm cho vỏ xe không bị mài mòn xuống mặt đường.

ABS hoạt động như thế nào?. Khi người lái đạp nhẹ bàn đạp phanh, sẽ có hai loại tín hiệu được truyền đi. một là cơ học do tác động của bàn đạp lên hệ thống thủy lực. đồng thời một thiết bị cảm ứng cũng gởi đến bộ xử lý trung tâm một tín hiệu điện tử. ngay lúc đó các tín hiệu về vận tốc của xe cũng được gởi về trung tâm qua các thiết bị cảm biến gắn trên bánh xe. Bộ xử lý trung tâm sẽ tính toán và gởi đến các van điều khiển áp lực những mệnh lệnh khác nhau để các van này điều chỉnh một lượng dầu thích hợp trong thời gian thích hợp áp đặt lên từng má phanh. các má phanh sẽ hoạt động đóng mở liên tục để đảm bảo giảm tốc độ xe và không làm bánh xe bị kẹt cứng (một số hệ thống có thể hoạt động với tần số 18 lần trong một giây). tín hiệu đồng thời cũng được gởi đến một chiếc bơm thủy lực. chiếc bơm này làm nhiệm vụ cung cấp áp lực dầu cho hệ thống và thu hồi dầu từ các hộc má phanh. Một số xe đời mới còn được chế tạo tích hợp hệ thống hỗ trợ phanh gấp. Một cảm biến về vận tốc của bàn đạp phanh sẽ gởi tới bộ điều khiển trung tâm thông tin tình huống. Bộ điều khiển trung tâm sẽ hiểu và đưa ra những mệnh lệnh phù hợp ngay cả khi bạn không đạp đủ mạnh lên bàn đạp phanh (thắng) - Điều này thường sảy ra khi người lái là phụ nữ.

Làm thế nào để biết hệ thống ABS đang hoạt động tốt?. Khi bật công tắc khởi động ta sẽ thấy các đèn tín hiệu lần lượt sáng lên. Đèn báo hệ thống BAS sẽ sáng lên chừng vài giây rồi tắt. điều đó chứng tỏ hệ thống ABS trên xe bạn vẫn hoạt động bình thường. còn khi đèn báo ABS vẫn sáng hoặc bật sáng khi bạn đang vận hành thì bạn nên đưa xe vào các hãng sửa chữa cho các chuyên viên xem xét sửa chữa. Khi đang lái xe với vận tốc cao, tình huống khiến bạn đạp phanh gấp lúc này bạn có thể nghe thấy tiếng động nhỏ liên tục, đồng thời bạn sẽ cảm thấy một lực dội lại và rung mạnh ở bàn đạp. các tín hiệu như thế chính tỏ giới hạn lực bám đường đã đạt. ngay lúc đó điều quan trọng là bạn đừng rời chân khỏi bàn đạp. chỉ cần duy trì một lực nhẹ lên bàn đạp lúc này thì hệ thống phanh (thắng) vẫn hoạt động tốt.

Có nguy hiểm gì không khi hệ thống ABS bị hỏng?. Trong bộ điều khiển trung tâm của hệ thống thắng ABS có một phần hoạt động theo cơ chế tự kiểm tra. các phát hiện lỗi sẽ được báo đến đèn tín hiệu cho bạn biết. tuy nhiên nếu có hư hỏng hoặc trục trặc về phần điều khiển của hệ thống thì bạn vẫn có thể sử dụng phanh (thắng) bình thường như các xe không được trang bị hệ thống ABS khác.

Bảo dưỡng hệ thống ABS như thế nào?. nếu bạn không phải là người có chuyên môn về hệ thống này thì công việc của bạn là luôn kiểm tra bình dầu thuỷ lực, đảm bảo lượng dầu luôn đủ (xem hướng dẫn sử dụng hoặc vạch hiển thị trên bình dầu). Đưa xe đi bảo dưỡng định kỳ tại các cơ sở chuyên môn.
 
O.S.P.D
6/3/04
1.751
18
38
Làng Vũ Đại
Bài của bác hay quá. Mong bác tiếp tục phát huy để phổ biến kiến thức cho diễn đàn này nhé
 
Bác sĩ
20/4/04
3.491
325
83
Sai gon,Vietnam
CHo em trao đồi thêm tí nhé..
Em cũng đã được đi vài xe có ABS (còn tốt), nhưng khi đạp phanh gấp không có hiện tượng như bác nói, tức là có cảm nhận ở Pedal, mà chỉ nghe tiếng rít nhẹ rất nhẹ ở bánh thôi. Nhưng có vài xe khi đi bình thường (không biết có phải chiếc đó bị sao không!)khi đạp phanh cũng nghe có cảm giác giật giật ở Pedal rồi ( em nhớ không nhầm hình như là 323 Mazda đời 98 và Musso nhập khẩu 97 thì phải!).
KHi em hỏi người am hiểu thì được trả lời là do nguyên lý làm việc có khác nhau tí chút, loại xe cao cấp thì đáp ứng của van tiết lưu là tín hiệu gần như tín hiệu tương tự (Analog), tuỳ theo vận tốc của bánh xe, còn các xe rẻ tiền hơn thì bộ van đó có hoạt động gần như là thay cho thao tác "nhấp nhả" của người lái nên sẽ không êm dịu bằng...
Có bác nào đi xe cao cấp nhiều (Bi, Mec, Lexus...) thì bảo cho em biết có phải là như vậy không nhá, chứ em nghĩ mấy xe đó không dễ gì bị giật ở Pedal phanh đâu...
Còn về nguyên lý bác trình bày thì quá đúng theo sách vở em được học, hình vẽ rất đẹp và dễ hiểu, mong bác có thêm gì hay thì quảng bá cho anh em học hỏi thêm nhá.
Luôn tiện hỏi bác, hệ thống hỗ trợ phanh gấp có phải là BAS không? (Braking Assitance System)
 
Hạng B2
3/3/06
118
1
0
RE: Phanh (thắng) ABS - Nguyên lý và hoạt động

Em được học 1 khóa về an toàn do ông thầy là cảnh sát Mẽo dạy, ông này làm CS 29 năm, điều nghiên 3500 vụ tai nạn giao thông, viết hơn 12000 giấy phạt. Ổng nói, trên thực tế ổng thấy ABS chỉ có hiệu lực trên các loại xe đời rất cao (trên 100-120k USD giá tại Mỹ)em hoang mang quá, có cao thủ nào khẳng đinh hay bác bỏ được ko
 
Hạng B1
8/12/06
82
4
0
RE: Phanh (thắng) ABS - Nguyên lý và hoạt động

ABS sử dụng buồng đệm và biến thiên tốc độ mô tơ bơm theo cường độ phanh sẽ ít bị giật ở chân phanh hơn. Xe Mazda 323 đời 98 sử dụng ABS có van dầu phanh loại cuộn chỉ (trượt ra một đầu là tăng áp, ở giữa là giữ áp, trượt sang đầu bên kia là giảm áp) nên ABS không được "ngọt" lắm. Các bác đi xe này đặc biệt chú ý phải thay dầu phanh 2 năm một lần. Nếu không van ABS có thể bị kẹt. Thay cả cụm thì tốn mà sửa thì lại không yên tâm, chả nhẽ lại bỏ ABS. Dấu hiệu nhận biết van ABS bị kẹt là phanh ở một bánh nào đó lúc thì mất hẳn, lúc lại bó cứng.
 
Hạng B2
1/3/06
128
0
0
RE: Phanh (thắng) ABS - Nguyên lý và hoạt động

em không hiểu câu hỏi của bác lắm nhưng tại sao lại chỉ có tác dụng ở những xe đời cao. Em thấy đi băng tuyết ( bên Nga ) xe nào có ABS là cảm nhận ngay và cảm thấy rất hữu dụng. Em từng được chạy xe rất đắt tiền ( AUDI A8 Long 2006 ~ 100k USD ) và rẻ tiền ( xe của em Opel Vectra 1998 V6 2.5 ~ 10 000 USD ) về ABS em thấy nó làm việc như nhau, đều không bị mất lái khi trơn trượt, không bó và đều có cảm giác giật ở chân nhưng xe A8 thì thấy ít giật hơn, em chỉ thấy đi xe to bám đường và đầm hơn cảm giác an toàn hơn, cái này thì nó tổng hợp từ nhiều thứ mới tạo ra được không phải riêng hệ thống ABS.
 
Hạng C
6/4/07
664
3
18
RE: Phanh (thắng) ABS - Nguyên lý và hoạt động

Em xin bổ sung lại thế này cho chuẩn và dễ hiểu ...

Hệ thống ABS ( Anti-lock Bracking System) Như mọi người vẫn dịch là phanh chống bó cứng... thực chất không hoàn toàn đúng, khả năng chống bó cứng chỉ là tác dụng phụ của hệ thống phanh này ...
Thực chất trên lý thuyết về phanh ... hệ thống phanh đạt hiệu quả tốt nhất khi thõa mãn độ bám đường của bánh xe tốt nhất và áp lực phanh tỉ lệ với phản lực mặt đường tác dụng lên mỗi bánh xe...
từ đó hệ thống ABS nhờ sự điều khiển của ECU ( bộ xử lý trung tâm) sẽ điều chỉnh áp lực phanh để độ trượt bánh xe nằm trong khoảng 10-30 % khi đó hệ số bám đạt lớn nhất do đó tạo đc khả năng phanh tốt nhất ...
Đặc biệt khi xe bị trượt lết hoàn toàn ( bó cứng) thì hệ số bám giảm tối thiểu => Hệ thống ABS không để xảy ra khả năng này nên bị người ta gọi nhầm là Chống bó cứng ...
*) Ngoài ra nhờ có lý thuyết phanh như thế nên người ta củng đã phân phối lực phanh cho các bánh thích hợp theo áp lực mặt đg tác dụng lên bánh do đó lại sinh ra tiếp EBD ( hệ thống phân phối lực phanh điện tử)
 
Hạng B1
8/12/06
82
4
0
RE: Phanh (thắng) ABS - Nguyên lý và hoạt động

Cả thế giới gọi ABS là Anti-lock Braking System nên không thể có chuyện gọi nhầm đâu bác ơi. Thời kỳ đầu thì khối điện thủy lực chỉ thực hiện mỗi chức năng ABS thôi. Sau này người ta thấy như thế phí quá nên mới tích hợp thêm một số chức năng nữa như EBD, ESC (ESP). Khi tốc độ dài của bánh xe sau nhỏ hơn bánh trước vượt quá 10% ~ 15% thì chức năng EBD được kích hoạt. NHiệm vụ chủ yếu của EBD là không cho phép lực phanh bánh sau lớn bằng lực phanh bánh trước. Sau khi EBD đã làm việc mà tốc độ dài của một bánh xe nào đó chậm hơn tốc độ dài của xe lớn hơn 15% thì chức năng ABS mới vào cuộc. Cái hay của ABS là không cho bánh xe xài hết ma sát vào việc phanh mà để dành lại một ít cho việc lái. Vì vậy xe có ABS chưa chắc cho kết quả quãng đường phanh ngắn nhất nhưng luôn đảm bảo không bị mất lái. EBD chỉ có hai chế độ là Hold Mode và Dump Mode và chỉ làm việc một lần. ABS có 3 chế độ (thêm chế độ Increase Mode) và làm việc nhiều lần tạo thành giai đoạn.
 
Hạng B1
8/12/06
82
4
0
RE: Phanh (thắng) ABS - Nguyên lý và hoạt động

Bổ sung thêm một chút xíu: ABS trên xe 4WD có thể có 5 cảm biến (thêm G sensor)