Hạng B2
12/7/09
353
3.734
93
Nghệ danh và lòng tự trọng


Trong xã hội, trùng tên họ là chuyện thường gặp. Nhưng trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, chuyện trùng bút danh, nghệ danh là điều tối kỵ.

Bởi những người hoạt động trong lĩnh vực này rất cần khẳng định mình qua bút danh, nghệ danh - nói theo ngôn ngữ thời kinh tế thị trường là cần có “thương hiệu” - đặc biệt đối với những nghệ sĩ trình diễn (ca sĩ, diễn viên…). Tuy vậy, thỉnh thoảng cũng có trường hợp trùng nghệ danh - có thể do ngẫu nhiên, tình cờ. Như hiện nay có nam ca sĩ nổi tiếng Tùng Dương, lại có nam diễn viên Tùng Dương với tần số xuất hiện dày đặc trong các bộ phim truyền hình nhiều tập (vai mới nhất là đại gia Lương Nhân trong bộ phim Đàn Trời về đề tài chống tham nhũng rất hay đang trình chiếu giờ vàng trên VTV1). Cũng may là hai Tùng Dương đang nổi đình nổi đám ở hai lĩnh vực khác nhau là âm nhạc và điện ảnh - truyền hình. Kể cả ngộ nhỡ mai mốt chàng ca sĩ nhảy sang đóng phim và chàng diễn viên lấn sân sang ca hát thì khán thính giả cũng dễ phân biệt, bởi bây giờ là thời đại nghe nhìn, quá dễ nghe dễ thấy! Hoặc như khoảng mười mấy năm trước có cô ca sĩ Thu Hà khá nổi tiếng, sau đó ít lâu, xuất hiện thêm hai cô ca sĩ cũng tên Thu Hà nhưng các cô hoặc do lòng tự trọng hoặc muốn giữ tên thật làm nghệ danh nên đã ghi thêm cái họ vào, tức ca sĩ Trần Thu Hà và ca sĩ Võ Thu Hà…
Trong lĩnh vực sáng tác (nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ, họa sĩ…) chuyện trùng bút danh lại càng tối kỵ. Dù không có luật nào bắt phải đăng ký bản quyền nhưng dẫu anh viết văn, làm thơ hay đến đâu mà anh ký bút danh trùng với những Nguyễn Tuân, Tô Hoài ,Võ Hồng hay Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyên Sa… thì chả báo nào, nhà xuất bản nào in cho anh; hoặc anh viết nhạc hay cách mấy mà anh ký bút danh Phạm Duy, Hoàng Hiệp… thì nhạc của anh chỉ để… coi chơi! Thế nhưng cũng có người viết ca khúc thế hệ hôm nay - tôi không gọi là “nhạc sĩ” - vẫn ký bút danh trùng với một nhạc sĩ tên tuổi ở miền Nam trước 1975, tác giả nhiều ca khúc vượt thời gian T.K. Mà trong thời đại Internet hiện nay, chỉ cần nhấp chuột tên nhạc sĩ T.K thì hầu như tất cả ca khúc của hai người trùng tên T.K đều hiện lên chung một kết quả tìm kiếm. Điều đáng nói là hầu hết các bạn trẻ yêu nhạc bây giờ chỉ quen mặt, quen tên T.K sau do anh thường xuyên xuất hiện trong các chương trình gameshow trên truyền hình mà thôi. Rồi họ cũng cứ tưởng những ca khúc bất hủ của nhạc sĩ già nổi tiếng T.K hiện ở nước ngoài như Hoa soan bên thềm cũ, Chiếc lá cuối cùng… là của T.K sau! Không có luật xử lý những trường hợp lập lờ trùng lặp bút danh, nghệ danh nhưng còn lòng tự trọng của một văn nghệ sĩ ở đâu?
PHẠM CHU SA
 
Last edited by a moderator:
Hạng B2
12/7/09
353
3.734
93
Râu ông, cằm bà

Đôi khi vì thành ý, lắm lúc do... cố tình mà tên của các tác giả ca khúc cứ bị "hô biến" tùy theo "hoàn cảnh" nhằm qua mắt các cơ quan quản lý văn hóa và để bài hát đến được với công chúng.

Lùi xa hơn một chút về thời gian, ca khúc Thương về miền Trung (đích xác là của nhạc sĩ Duy Khánh) được đóng "mác" là sáng tác của Minh Kỳ, từng được liệt vào dạng "top" một thời. Rồi bài hát Ngày xưa lên năm, lên ba cũng được mang ra và gắn tên một tác giả lạ hoắc: Duy Thiên ("chơi... chữ" - vì đây là tác phẩm của Duy Khánh - Trầm Tử Thiêng) đàng hoàng xuất hiện trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Thực tế có khá nhiều nhạc sĩ tên tuổi ở miền Nam (trước 1975) hiện đang sinh sống ở nước ngoài nhưng chưa rõ nhân thân hay quá trình hoạt động của họ ở hải ngoại nên tính phổ biến tác phẩm của họ ở trong nước bị hạn chế là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, có khá nhiều nhạc phẩm của họ đã được phổ biến và hằn sâu vào ký ức của người nghe trong nước như Ai ra xứ Huế, Thương về miền Trung... (Duy Khánh), Đường xưa lối cũ, Gạo trắng trăng thanh, Mùa thu Đông Kinh... (Hoàng Thi Thơ), Mười bài không tên, Em đến thăm anh đêm 30, Tình khúc thứ nhất... (Vũ Thành An và phổ thơ Nguyễn Đình Toàn), Trộm nhìn nhau, Kinh khổ... (Trầm Tử Thiêng). Dù biết có những ca khúc bị đánh tráo tên tác giả nhưng họ vẫn "làm lơ" và có lẽ các cơ quan quản lý văn hóa trong nước cũng "làm lơ" luôn.

Một chuyện không thể không nhắc đến là chuyện trùng tên giữa các nhạc sĩ thế hệ A và thế hệ B (tạm gọi như thế). Trước 1975, nhạc sĩ Hoài An từng là một tên tuổi trong dòng nhạc boléro với các ca khúc Câu chuyện đầu năm, Dựng một mùa hoa, Gởi ánh trăng thề, Kỷ niệm nào buồn, Tấm ảnh không hồn... Nhạc sĩ Hoài An hiện sống gần chợ Phạm Văn Hai (Q.Tân Bình - TP.HCM) nhưng do tuổi cao và bệnh tật nên ông không còn minh mẫn. Có một nhạc sĩ trẻ cũng tên Hoài An nổi lên ở thập niên 90 với các ca khúc rất được giới trẻ ưa thích: Hãy quay về cùng em, Bên em mùa xuân, Tình thơ, Bài Tango xa rồi, Chờ phone của em... Cũng thế, trước đây từng có một nhạc sĩ Tuấn Khanh (sinh năm 1933) nổi danh với những: Hoa soan bên thềm cũ, Quán nửa khuya, Nhạt nhòa, Dưới giàn hoa cũ - đặc biệt là ca khúc Chiếc lá cuối cùng được nhiều người yêu thích. Thập niên 90, ở TP.HCM lại xuất hiện nhạc sĩ trẻ Tuấn Khanh, tác giả của các ca khúc: Cánh buồm đỏ thắm, Rêu phong, Chuyện nhỏ, Trả nợ tình xa... Oái oăm hơn: nếu Tuấn Khanh nổi tiếng với Chiếc lá cuối cùng thì Tuấn Khanh (trẻ) cũng sáng tác Chiếc lá đầu tiên cho nó... "đối xứng" chăng? Ở Hội Âm nhạc TP.HCM còn có một nhạc sĩ tên Nguyễn Tuấn Khanh nữa nhưng anh chỉ làm nghiệp vụ văn phòng.

Thơ và nhạc thường như hình với bóng, cố thi sĩ Kim Tuấn trước đây đã từng có đến 17 bài thơ được phổ nhạc (trong đó có 2 ca khúc rất quen thuộc là Những bước chân âm thầm do Y Vân phổ nhạc và Anh cho em mùa xuân do Nguyễn Hiền phổ nhạc). Lại có một nhạc sĩ trẻ có tên Kim Tuấn, tác giả của Biển cạn, Nỗi đau dĩ vãng, Hương nồng... Vẫn biết ai cũng có quyền muốn lấy bút danh, nghệ danh nhưng việc trùng tên ở những người cùng hoạt động trong một lĩnh vực (ở đây là sáng tác nhạc) thì rất dễ gây hiểu lầm và khó tránh được những trường hợp nhập nhằng "râu ông nọ cắm cằm bà kia". Trên trang web dactrung, bài viết về nhạc sĩ Kim Tuấn với 2 ca khúc Hương nồng, Nỗi đau dĩ vãng nhưng phần Tiểu sử lại ghi: "Kim Tuấn tên thật là Vĩnh Khuê, hậu duệ dòng Tùng Thiện Vương Miên Thẩm. Sinh ngày... mất ngày... thọ 65 tuổi". Còn nếu vào trang thuquan sẽ thấy những ca khúc Câu chuyện đầu năm, Kỷ niệm nào buồn sánh vai cùng Bài Tango xa rồi, Bên em mùa xuân, Chờ phone của em... tất cả đều là tác phẩm của một nhạc sĩ Hoài An! Cũng ở trang web này, 17 ca khúc của hai nhạc sĩ Tuấn Khanh (già và trẻ) được gộp chung vào một mục Nhạc sĩ Tuấn Khanh cho nên nghe "...Rượu cạn ly uống say lòng còn giá, lá trên cành một chiếc cuối bay xa" (Chiếc lá cuối cùng) bên cạnh "...Mắt đẹp cớ sao nhìn em. Khiến em lo buồn như đời đổi thay...Oh...oh...hey...hey...I love you ! Oh...oh...hey...hey...I need you !" (Mắt đẹp) nghe vừa thê thiết vừa buồn cười !
Hà Đình Nguyên

tonthatlap.jpg

Nhạc sĩ Tôn Thất Lập - Phó tổng thư ký Hội Âm nhạc TP.HCM: "Đối với một nhạc sĩ, khi biết tác phẩm của mình bị nhầm lẫn, dù vô tình hay cố ý, đều cảm thấy rất đau lòng, tôi nghĩ vậy. Với trường hợp cầm nhầm ca khúc, không có cách giải quyết nào tốt hơn ngoài việc bản thân tác giả biết tự trọng, nghiêm túc trong sáng tác, nghề nghiệp. Những trường hợp tác giả bị nhầm không rõ lai lịch, hay chính họ cũng không biết vì sao có tên trong bài hát, thì trách nhiệm thuộc về nhà sản xuất và cơ quan cấp phép. Làm công tác quản lý mà không nắm rõ tác giả, tác phẩm, bản quyền... thì thiếu trách nhiệm quá. Tôi nghĩ đây là vấn đề khá nhức nhối... Có vẻ như chúng ta đã hời hợt với sự tôn trọng quyền tác giả".



ngocthien.jpg

Nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện: "Vấn đề này theo tôi xuất phát từ ca sĩ. Lâu nay dường như họ rất ít chú ý đến tác giả và mối quan hệ giữa ca sĩ - tác giả hầu như không có. Hơn nữa, gần đây các ca sĩ thường tự biên tập album của mình; nếu có hãng sản xuất thì lại thiếu người biên tập có chuyên môn... nên chuyện nhầm lẫn, sai sót là rất dễ xảy ra. Vì thế khi chọn một ca khúc để thể hiện, tốt nhất ca sĩ nên liên lạc với tác giả để tránh những trường hợp nhầm lẫn, sai sót".
Nguyên Vân (ghi)
 
Last edited by a moderator:
Hạng B2
13/11/08
408
832
93
NHÀ TUI
bỏ qua mấy cái ca từ vớ vẩn sau này đi nhảm kinh khủng
đồng cảm với pác 1 chút nhé
AI khổ vì AI vs Trộm nhìn nhau
[tube]http://www.youtube.com/watch?v=m4lBGOmzeco[/tube]
ca sĩ Giáng Tiên ..Ngô Quốc Linh