Vì chưa tìm đuợc phần mềm sound phù hợp nên phần kèn mình xin nói sau.
Số 14 : Bugi - anh em nhà bác sĩ !!!
Ở phần số 4 mình có nói sơ về bugi và tuổi thọ của nó, có một bạn thắc mắc nên nay mình xin nói thêm một tí về bộ phận quan trọng này và những chú ý khi sử dụng.
Vậy bugi là gi : Là bộ phận tạo ra tia lửa điện làm mồi nổ cho động cơ đốt trong, cơ bản như hình vẽ:
Bugi có 2 chức năng chính : thứ nhất tạo ra tia lửa điện, thứ hai là duy trì nhiệt độ nổ cho động cơ xe (cái này cũng quan trọng không kém)
Dựa vào chức năng thứ hai người ta chia bugi cơ bản thành hai loại khác nhau gồm bugi nóng và bugi lạnh
Bugi nóng là loại bugi có phần chân điện cực dương sâu tạo ra khả năng hấp nhiệt cao, lưu trữ nhiệt độ cho bugi để tăng khả năng đốt cháy nhanh nhiên liệu, thường dùng trong những loại động cơ có tốc độ vòng quay tour máy thấp như động cơ xe máy bốn thì, động cơ xe công xuất lớn...
Bugi lạnh là loại bugi có phần chân điện cực dương ngắn áp dụng cho những loại động cơ làm việc công xuất cao, vòng tua máy nhanh như xe hai thì, động cơ máy bay... nhiệt độ máy thường khá cao nên không cần lưu nhiều nhiệt cho bugi.
Vì bugi là một bộ phận làm việc trong điều kiện rất khắc nghiệt áp xuất lớn, nhiệt độ cao vì vậy bugi phải có các tính năng là chịu được nhiệt độ nóng chảy cao, dẫn điện tốt và không bị oxy hóa nhanh vì vậy các kỹ sư đã có rất nhiều cải tiến trong việc thiết kế bugi như dùng các loại hợp kim đắt tiền để thay thế cho hợp kim sắt nhằm giảm điện trở tăng tuổi thọ của bugi, về hình dánh thì thiết kế nhiều chấu hơn để tạo ra được nhiều tia lửa điện hơn; tạo ra đầu cực dương nhỏ để tia lửa điện đi qua một điểm ổn định ... chủ yếu là để tăng tuổi thọ của bugi cũng như độ ổn định của bugi.
Cũng dựa vào chức năng của bugi mà tùy theo điều kiện cũng như thói quen của người sử dụng thì cùng một loại động cơ xe sẽ cho ra nhiều loại bugi phù hợp (ví dụ xe kiểng thường hay đậu trong gara lâu lâu lái ra rửa rồi de vào đậu tiếp thì nên dùng bugi nóng nếu muốn xe dễ nổ và chạy bốc trên đoạn đường ngắn từ nhà ra điểm rửa xe, nếu là xe cày cấy như chạy taxi hay xe đua leo lên là đạp lút cán chạy đường trường thì nên dùng loại bugi lạnh hơn) Nói chung là nhiệt độ bugi sẽ tùy theo tình hình sử dụng xe mà mình có thể linh hoạt thay đổi loại phù hợp với điều kiện xe hiện tại.
Nói đến đây thì các bạn sẽ hỏi vậy chuyện gì sẽ xảy ra nếu lắp không đúng loại bugi xin thưa là nếu lắp bugi nóng sai trong khi chạy nhiều máy nóng sẽ tạo ra sự nổ sớm làm nổ dội quá nhiệt máy dẫn đến xe ban, động cơ hỏng sớm ; nếu lắp bugi lạnh quá trong khi xe thì ít chạy hoặc chạy ngắn thì xe sẽ đề khó nổ, nhiệt độ không đủ để đốt hết khí nạp làm lãng phí xăng và công xuất máy yếu xìu, đôi khi làm bugi mau chết do đóng khói)
Trở lại vấn đề xe cũ, hễ xe cũ thì bugi cũng cũ, có khi đã từng thay qua nhiều bugi hoặc có thể không phải là loại bugi gin theo xe nữa mà người lái cũng không biết. Điều này sẽ dẫn đến nhiều chuẩn đoán có thể sai lầm trong khi chỉ đơn giản bugi là nguyên nhân chính. Khi ra mua bugi mới cũng vậy, thử hỏi có bao nhiêu chủ tiệm phụ tùng thuộc lòng hết các dòng xe và loại bugi để dùng cho xe đó, đôi khi hết hàng, họ bán nhầm sang loại khác nghe nói tương đương cũng là chuyện thường tình.
Vì vậy mà muốn thay bugi thì bản thân người chủ xe cũng như thợ sửa trước khi thực hiện cần kiểm tra lại manual hoặc bất kỳ tài liệu nào có nói về chuyện này để đảm bảo là mình thông hiểu và thay cho đúng chủng loại dành cho động cơ tiêu chuẩn.
Ở đây mình xin trích dẫn thêm về thông số nhiệt độ nổ bình thường của động cơ thường sẽ từ khoảng 500 đến 850 độ C tùy theo vòng tua máy nổ, Nếu chạy ít ít, chậm chậm thì nhiệt độ sẽ dao động xung quanh mức 500 độ C điều này về lâu về dài cũng không tốt vì nhiệt độ thấp sẽ làm cho bugi bị đóng chấu do không đốt hết được nhiên liệu, do đó người ta thường khuyên các bác là lâu lâu nên đạp một phát cho lút cán mục đích là để tăng nhiệt độ máy nhằm đốt cho hết carbon đóng chấu bugi. Bù lại nếu chạy mãi ở tốc độ lút cán cũng không tốt vì nhiệt độ trên 850 độ C sẽ tạo ra sự oxy hóa hai đầu cực làm cho tuổi thọ của bugi giảm nhanh chóng theo nhiều cấp số dẫn đến chết bugi, chết máy khi máy nóng.
Một số động cơ cũ sau thời gian sử dụng sẽ không còn hoàn hảo như khi mới xuất xưởng ví dụ bị hở bạc lên nhớt, bị rò rỉ sẽ không còn hoạt động tốt, khi kiểm tra thì người ta thường kiểm tra bugi trước khi quyết định là xe này có nên hạ máy sửa chữa hay không.
Phương pháp kiểm tra bugi của máy có thể so sánh với phương pháp nội soi trong y học. Một hình ảnh bugi khi mới mở máy ra sẽ cho ta biết gần như toàn bộ thông tin về tình trạng của máy. Mình ví dụ vài hình ảnh về tình trạng máy như sau:
Đây là một bugi sắp chết do bị đóng chấu than đen nhiệt độ đầu bugi thấp, dấu hiệu nhận biết sơ khởi là đề khó nổ, lâu lâu chết máy giữa chừng, đạp ga tăng tốc kém, nguyên nhân cơ bản gồm : áp xuất nổ giảm do hở supap, hở đủ thứ.. ; hỗn hợp khí nạp không phù hợp ; đầu cắm bugi bị hở rò ; động cơ nổ trễ hoặc do lắp nhầm loại bugi lạnh hơn tiêu chuẩn.
Đây là một bugi cũng sắp lên đường do quá nhiệt, nhìn sẽ thấy rất khô, cực dương trắng bạch, cực âm có màu xám cháy oxy hóa dấu hiệu nhận biết là máy chít queo khi đang chạy tốc độ cao hoặc khi đang hoạt động hết công xuất do chở quá nhiều người thừa cân. Nguyên nhân cơ bản là máy chạy trong điều kiện khắc nghiệt, nhiệt độ máy nóng ; động cơ nổ sớm có thể bị dội hoặc do lắp nhầm loại bugi nóng hơn tiêu chuẩn.
Đây là một bugi đóng dầu, mất lửa thấp nhiệt chắc chết từ đời dương nào roài, nhìn sẽ thấy ướt nhiên liệu, đóng chấu đen cả cực dương và âm của bugi. Động cơ cực kỳ khó nổ, nếu nổ thì giật cục roài tắt, mở thử thì bugi mất lửa. Nguyên nhân xe bị hở bạc hoặc piston bị đâm, lên nhớt nhiều khói xịt mù trời ; hiện đang bị ngộp xăng hoặc mới bị ngộp gần đây ; hỗn hợp khí nạp quá nhiều nhiên liệu hoặc kim xăng hỏng ; lắp sai bugi quá lạnh không phù hợp, áp xuất nổ quá thấp.
Đây là một bugi còn tốt, hoạt động bình thường nhìn sẽ thấy cực dương có màu hơi ngả vàng, đầu âm sạch, có một ít bụi xám.
Nhìn chung thì xem đầu bugi sẽ mang lại khá nhiều thông tin xác thực của động cơ.
quân
