TP HCM được chuyên gia khuyến nghị nên từng bước giảm dần số lượng xe công chạy xăng dầu, thay thế bằng xe điện và triển khai mô hình chia sẻ phương tiện nhằm tối ưu chi phí, cắt giảm phát thải và nâng cao hiệu quả sử dụng.
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện phó Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, cho rằng đây là giải pháp thành phố có thể triển khai ngay để hướng tới mục tiêu giao thông xanh. Phát biểu tại hội thảo giảm ô nhiễm không khí đô thị do báo Tuổi Trẻ tổ chức sáng 15/8, ông nhấn mạnh việc chuyển đổi cần thực hiện theo ba bước: giảm số lượng, thay thế xe công bằng xe điện và áp dụng mô hình dùng chung.
Hiện nay, nhiều xe công chỉ chạy từ nhà đến cơ quan hoặc chờ lịch công tác, nằm không 6-8 giờ mỗi ngày, gây lãng phí. Ông Thọ đề xuất xây dựng ứng dụng chia sẻ xe công xanh, tương tự các hãng gọi xe công nghệ. Khi cần, cán bộ có thể đặt xe qua ứng dụng, phương tiện gần nhất sẽ phục vụ và chi phí đi lại được tính toán minh bạch. Theo tính toán, mô hình này có thể giúp giảm số xe công từ 1.000 xuống còn khoảng 300, tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư, vận hành và bảo dưỡng ngân sách. Bên cạnh đó, hệ thống điện mặt trời áp mái tại trụ sở công quyền cũng có thể được tận dụng để sạc xe điện, vừa tiết kiệm năng lượng, vừa tạo hiệu ứng truyền thông tích cực.
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện phó Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, phát biểu sáng 15/8. Ảnh: Quang Định
Ông Bùi Hòa An, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, cho biết thành phố đã triển khai nhiều giải pháp giao thông xanh, đặc biệt trong lĩnh vực xe buýt. Giai đoạn một, thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030 toàn bộ xe buýt chuyển sang sử dụng điện hoặc năng lượng sạch; hiện 50% trong tổng số 2.500 xe buýt đã được thay thế. Giai đoạn hai, thành phố sẽ tiếp tục ban hành chính sách giảm khí thải cho các phương tiện khác, đồng thời khuyến khích cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp chuyển đổi sang xe năng lượng xanh.
TP HCM cũng đang xây dựng đề án khu vực phát thải thấp tại trung tâm và huyện Cần Giờ, cùng kế hoạch chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy xăng của tài xế công nghệ, giao hàng sang xe điện với chính sách hỗ trợ cụ thể. Riêng tại Cần Giờ, Chương trình hành động “Vì một Cần Giờ xanh” đặt mục tiêu đến cuối năm nay 50% xe công sử dụng nhiên liệu sạch (điện, CNG), và trong 5 năm tới con số này đạt 80%.
Điện mặt trời áp mái tại trụ sở UBND quận 12 cũ. Ảnh: Quỳnh Trần
Theo bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh, Chi cục phó Bảo vệ môi trường TP HCM, quan trắc nhiều năm qua cho thấy ô nhiễm không khí chủ yếu đến từ bụi. Tại các điểm giao thông đông đúc, nồng độ bụi tổng (TSP) và bụi mịn (PM10, PM2.5) thường vượt quy chuẩn 1,5-2 lần. Trong khi đó, các chỉ số khí CO, SO₂, NO₂, benzen vẫn nằm trong giới hạn cho phép. Ô nhiễm thường cao vào mùa khô, đặc biệt cuối và đầu năm khi PM2.5 tăng mạnh.
Nguồn phát thải chính được xác định gồm giao thông vận tải, công nghiệp, xây dựng và sinh hoạt (đốt rác, nông nghiệp). Trong đó, giao thông đường bộ là nguyên nhân lớn nhất, chiếm khoảng 63% tổng phát thải PM2.5, theo nghiên cứu năm 2023 của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).
Các bác nghĩ sao về ý tưởng TP HCM áp dụng mô hình xe công điện dùng chung? Nếu triển khai rộng rãi, liệu có thể trở thành hình mẫu cho cả nước?