Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
chẹp chẹp
bác nào ở miền Tây lập thớt rủ rê off đê, kiểu này chịu gì nỗi, thèm chết
chẹp chẹp
bác nào ở miền Tây lập thớt rủ rê off đê, kiểu này chịu gì nỗi, thèm chết
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
@bác chủ thread,
Cám ơn bác rất nhiều về nhửng món ăn , những bài viết dân dã...tôi thật sự xúc động khi đọc những dòng nầy của bác :
"Trong sâu thẳm tâm hồn mình, tôi cứ muốn suốt cuộc đời này có được sự dìu dắt của má. Mãi mãi. Nhưng làm sao có chuyện như vậy phải không má vì sớm hay muộn gì con cũng phải tự đi một mình qua những cây cầu tre đầy thử thách. Nhất định con sẽ đi thật chắc chắn và còn phải làm một nhiệm vụ thiêng liêng giống má đã từng làm vì bây giờ con đã làm mẹ. Con đã hát lại bài hát ru ngày xưa đến cả ngàn lần không biết chán. Con gái con sinh ra nơi đô hội nhưng chắc chắn một ngày nào đó con sẽ đưa nó về quê cho nó thấy hình ảnh cây cầu tre chân thật, giản dị nhưng đẹp đến nao lòng. Nhất định như vậy, má à!"
Má tôi vừa qua đời cách nay tròn 2 tháng sau một cơn bạo bệnh, trong lúc đi xa mãi ở Ấn độ không có bên người...tôi ân hận lắm..
Thôi thì mượn những giòng chử nầy như là lời tâm sự với người đã khuất.
Đọc bài viết của bác tôi như thấy mình trong đấy, cám ơn bác.
@bác chủ thread,
Cám ơn bác rất nhiều về nhửng món ăn , những bài viết dân dã...tôi thật sự xúc động khi đọc những dòng nầy của bác :
"Trong sâu thẳm tâm hồn mình, tôi cứ muốn suốt cuộc đời này có được sự dìu dắt của má. Mãi mãi. Nhưng làm sao có chuyện như vậy phải không má vì sớm hay muộn gì con cũng phải tự đi một mình qua những cây cầu tre đầy thử thách. Nhất định con sẽ đi thật chắc chắn và còn phải làm một nhiệm vụ thiêng liêng giống má đã từng làm vì bây giờ con đã làm mẹ. Con đã hát lại bài hát ru ngày xưa đến cả ngàn lần không biết chán. Con gái con sinh ra nơi đô hội nhưng chắc chắn một ngày nào đó con sẽ đưa nó về quê cho nó thấy hình ảnh cây cầu tre chân thật, giản dị nhưng đẹp đến nao lòng. Nhất định như vậy, má à!"
Má tôi vừa qua đời cách nay tròn 2 tháng sau một cơn bạo bệnh, trong lúc đi xa mãi ở Ấn độ không có bên người...tôi ân hận lắm..
Thôi thì mượn những giòng chử nầy như là lời tâm sự với người đã khuất.
Đọc bài viết của bác tôi như thấy mình trong đấy, cám ơn bác.
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
@gakho
Thành thật chia buồn cùng bác.
Thật ra thớt này em lập ra với mục đích chia sẽ những cảm nhận về miệt vườn. Bản thân chữ miệt thì nó là đặc sản của miền Tây rồi.
Miệt vườn, nơi chôn nhau cắt rốn, với biết bao hoài niệm thời ấu thơ mà có thể trong cuộc sống ngày nay ta ít gặp (ngay cả những người sống tại miền quê bây giờ cũng ít biết)
Em sẽ tiếp tục những bài viết để chia sẽ cảm nhận với các bác
@gakho
Thành thật chia buồn cùng bác.
Thật ra thớt này em lập ra với mục đích chia sẽ những cảm nhận về miệt vườn. Bản thân chữ miệt thì nó là đặc sản của miền Tây rồi.
Miệt vườn, nơi chôn nhau cắt rốn, với biết bao hoài niệm thời ấu thơ mà có thể trong cuộc sống ngày nay ta ít gặp (ngay cả những người sống tại miền quê bây giờ cũng ít biết)
Em sẽ tiếp tục những bài viết để chia sẽ cảm nhận với các bác
Last edited by a moderator:
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
DƯA MẮM, DƯA MUỐI
Ở Nam bộ khi thắt ngặt thức ăn, người ta dở khạp mắm lấy dưa ra chế biến món ăn, thật giản dị mà thắm đậm tình quê, tình người biết bao! Còn người ăn chay, thì có dưa muối. Dưa mắm, dưa muối đều là món ăn đạm bạc của người lao động dân dã, mà hầu hết ở chợ quê phương Nam đều có bày bán.
Dưa mắm - dưa muối cơ bản được làm bằng dưa leo, đu đủ, dưa gang... Nếu người ăn mặn thì trưng dụng nước của các loại mắm tiết ra rồi lấy vật liệu dưa leo, đu đủ, dưa gang, ngâm vô để khoản 20 ngày cho thấm đều là lấy ra dùng được. Còn người ăn chay cũng dùng vật liệu: Dưa leo, đu đủ, dưa gang ngâm với nước vôi một ngày một đêm cho gìn rồi vớt ra, rửa sạch để ráo. Sau đó, ngâm nước muối cho thật mặn rồi nhận dưa leo, đu dủ, dưa gang vào khạp muối cho thâm, khoảng 15 ngày là vớt ra ăn được.
Dưa mắm hoặc dưa muối sau khi vớt ra rửa sạch, xắt nhỏ từng miếng, ướp thêm gia vị, bột ngọt, tỏi, chanh, ớt... trộn đều cho thật thấm ăn mới "bắt miệng" Còn người ăn mặn, có thể cầu kỳ một chút thì tăng cường thịt ba rọi luột xắt lát mỏng, tôm hoặc tép luột trộn vào. Có thể phi mỡ tỏi cho thơm cháy vào để nâng cấp đỉa dưa mắm.
Sau những giờ phút lao động vất ngoài đồng áng, bụng đói cồn cào, về nhà lục nồi cơm nguội, ăn với dưa mắm làm sẳn là nhất trần đời !
Mỗi buổi sáng điểm tâm, ăn cháo đậu đen hay cháo trắng với dưa mắm là " hợp gu" nhất. Đôi khi người ta an dưa mắm với bắp nấu, vùa cạp vừa ăn.
Ngày nhỏ ở nông thôn, gia đình đông anh em, mẹ tôi thường dự trữ dưa mắm để ăn lâu dài. Lâu ngày, thấy ngán, ra sau vườn, hái đọt rau lang đem luột chín chấm với nước tương ngon lành, cần chi cá, thịt.
Nhiều hộ chuyên sống bằng nghề làm dưa mắn - dưa muối dự trữ để bán có thu nhập cao. Nhà có diên tích rộng họ dung chứa hàng chục khạp mái dầm to tướng làm dưa đem bán chợ quanh năm, cuộc sống khoẻ re.
Ngày nay món dưa mắm vẫn tồn tại bên mâm cơm của nhiều hộ giàu có, nhưng được thêm hương vị, có tôm trộn thịt xé phay, rắc thêm đậu phộng thơm ngát. Tuy vậy, người lao động vẫn còn giữ được truyền thống món dưa mắn quen thuộc dân dã một thời, đậm đà bàn sắc văn hoá ẩm thực đất phương Nam. Dưa mắm dưa muối tuy là hai món ăn bình dị, nhưng thiếu nó như thiếu chút hồn quê.
Cái món này nhớ mỗi lần ăn xong là khát nước hoài luôn, nhưng mà hông sao, có mấy lu nước mưa ngoài sau nhà, tha hồ mà uống, nước mưa nhà lá ngọt mát lành, hương vị rất riêng không sao tả được, giờ uống nước ở đâu cũng hông bằng nước mưa quê minh.
DƯA MẮM, DƯA MUỐI
Ở Nam bộ khi thắt ngặt thức ăn, người ta dở khạp mắm lấy dưa ra chế biến món ăn, thật giản dị mà thắm đậm tình quê, tình người biết bao! Còn người ăn chay, thì có dưa muối. Dưa mắm, dưa muối đều là món ăn đạm bạc của người lao động dân dã, mà hầu hết ở chợ quê phương Nam đều có bày bán.
Dưa mắm - dưa muối cơ bản được làm bằng dưa leo, đu đủ, dưa gang... Nếu người ăn mặn thì trưng dụng nước của các loại mắm tiết ra rồi lấy vật liệu dưa leo, đu đủ, dưa gang, ngâm vô để khoản 20 ngày cho thấm đều là lấy ra dùng được. Còn người ăn chay cũng dùng vật liệu: Dưa leo, đu đủ, dưa gang ngâm với nước vôi một ngày một đêm cho gìn rồi vớt ra, rửa sạch để ráo. Sau đó, ngâm nước muối cho thật mặn rồi nhận dưa leo, đu dủ, dưa gang vào khạp muối cho thâm, khoảng 15 ngày là vớt ra ăn được.
Dưa mắm hoặc dưa muối sau khi vớt ra rửa sạch, xắt nhỏ từng miếng, ướp thêm gia vị, bột ngọt, tỏi, chanh, ớt... trộn đều cho thật thấm ăn mới "bắt miệng" Còn người ăn mặn, có thể cầu kỳ một chút thì tăng cường thịt ba rọi luột xắt lát mỏng, tôm hoặc tép luột trộn vào. Có thể phi mỡ tỏi cho thơm cháy vào để nâng cấp đỉa dưa mắm.
Sau những giờ phút lao động vất ngoài đồng áng, bụng đói cồn cào, về nhà lục nồi cơm nguội, ăn với dưa mắm làm sẳn là nhất trần đời !
Mỗi buổi sáng điểm tâm, ăn cháo đậu đen hay cháo trắng với dưa mắm là " hợp gu" nhất. Đôi khi người ta an dưa mắm với bắp nấu, vùa cạp vừa ăn.
Ngày nhỏ ở nông thôn, gia đình đông anh em, mẹ tôi thường dự trữ dưa mắm để ăn lâu dài. Lâu ngày, thấy ngán, ra sau vườn, hái đọt rau lang đem luột chín chấm với nước tương ngon lành, cần chi cá, thịt.
Nhiều hộ chuyên sống bằng nghề làm dưa mắn - dưa muối dự trữ để bán có thu nhập cao. Nhà có diên tích rộng họ dung chứa hàng chục khạp mái dầm to tướng làm dưa đem bán chợ quanh năm, cuộc sống khoẻ re.
Ngày nay món dưa mắm vẫn tồn tại bên mâm cơm của nhiều hộ giàu có, nhưng được thêm hương vị, có tôm trộn thịt xé phay, rắc thêm đậu phộng thơm ngát. Tuy vậy, người lao động vẫn còn giữ được truyền thống món dưa mắn quen thuộc dân dã một thời, đậm đà bàn sắc văn hoá ẩm thực đất phương Nam. Dưa mắm dưa muối tuy là hai món ăn bình dị, nhưng thiếu nó như thiếu chút hồn quê.
Cái món này nhớ mỗi lần ăn xong là khát nước hoài luôn, nhưng mà hông sao, có mấy lu nước mưa ngoài sau nhà, tha hồ mà uống, nước mưa nhà lá ngọt mát lành, hương vị rất riêng không sao tả được, giờ uống nước ở đâu cũng hông bằng nước mưa quê minh.
Last edited by a moderator:
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
Canh rau tập tàng - Món ăn dân dã miền quê</h2>
Vào những ngày nóng oi bức hay vừa ốm dậy, người ta thường thèm ăn một cái gì nhẹ bụng, vừa mát lại vừa lành. Tô canh tập tàng là một trong những lựa chọn hay nhất mà khi ai đã ra khỏi làng bãi quê nhà vẫn không thể nào quên.
Gọi là canh rau tập tàng vì nó tập hợp đủ thứ rau hái trong vườn từ rau dền, mồng tơi, rau sam, rau diệu, bồ ngót, lá ớt non, lá khổ qua kể cả trái khổ qua còn non, trái bắp vừa nhú còn thơm mùi sữa, trái mướp vừa hái trên giàn.... Những thứ rau ấy sau khi vừa hái xong về nấu chung với ít cá bống dừa hay tép bạc đâm nhỏ cho ngọt nước là làm nên một tô canh thơm lừng.
Không cao sang như các món ăn khác nhưng chỉ về quê thực khách mới có thể nếm trải món canh ngon nhất và thực nhất mùi vị của nó, từ vị đắng nhẹ của lá khổ qua non đến vị ngọt đậm đà của lá bồ ngót, vị chua nhẹ nhàng của lá rau sam, vị thơm của mướp vừa hái, vị ngọt ngào thơm tho của bắp non...tất cả hòa quyện nên một hương vị đồng quê thơm ngát. Có lẽ cũng vì thế mà người đi xa quê bao giờ cũng nghĩ món ăn quê mình là ngon nhất, ngọt ngào nhất và khó có nơi nào sánh bằng.
Mà canh rau đồng thì thức mặn ăn kèm cũng đồng nội, ngon nhất vẫn là cá lòng tong hoặc cá bống kho tiêu, thêm ít trái ớt hiểm chín làm màu. Ơ kho khô quéo dọn ra cùng nồi cơm nóng, tô canh nghi ngút khói. Bữa trưa nắng nóng và chén cơm chan ít nước canh thì mát đến tận ruột gan.
Đặc biệt khi nấu món này, bạn tao thêm một ít mắm sặc vào trong nước dùng thì hương vị càng thêm đậm đà khó tả
Bạn nào chưa từng thưởng thức món này thì khi về quê nhớ dành chút thời gian thưởng thức chút hương đồng cỏ nội này nhé, tuy rằng không hấp dẫn ở hình thức bề ngoài nhưng mà có ăn thì mới biết.
Canh rau tập tàng - Món ăn dân dã miền quê</h2>
Vào những ngày nóng oi bức hay vừa ốm dậy, người ta thường thèm ăn một cái gì nhẹ bụng, vừa mát lại vừa lành. Tô canh tập tàng là một trong những lựa chọn hay nhất mà khi ai đã ra khỏi làng bãi quê nhà vẫn không thể nào quên.
Gọi là canh rau tập tàng vì nó tập hợp đủ thứ rau hái trong vườn từ rau dền, mồng tơi, rau sam, rau diệu, bồ ngót, lá ớt non, lá khổ qua kể cả trái khổ qua còn non, trái bắp vừa nhú còn thơm mùi sữa, trái mướp vừa hái trên giàn.... Những thứ rau ấy sau khi vừa hái xong về nấu chung với ít cá bống dừa hay tép bạc đâm nhỏ cho ngọt nước là làm nên một tô canh thơm lừng.
Không cao sang như các món ăn khác nhưng chỉ về quê thực khách mới có thể nếm trải món canh ngon nhất và thực nhất mùi vị của nó, từ vị đắng nhẹ của lá khổ qua non đến vị ngọt đậm đà của lá bồ ngót, vị chua nhẹ nhàng của lá rau sam, vị thơm của mướp vừa hái, vị ngọt ngào thơm tho của bắp non...tất cả hòa quyện nên một hương vị đồng quê thơm ngát. Có lẽ cũng vì thế mà người đi xa quê bao giờ cũng nghĩ món ăn quê mình là ngon nhất, ngọt ngào nhất và khó có nơi nào sánh bằng.
Mà canh rau đồng thì thức mặn ăn kèm cũng đồng nội, ngon nhất vẫn là cá lòng tong hoặc cá bống kho tiêu, thêm ít trái ớt hiểm chín làm màu. Ơ kho khô quéo dọn ra cùng nồi cơm nóng, tô canh nghi ngút khói. Bữa trưa nắng nóng và chén cơm chan ít nước canh thì mát đến tận ruột gan.
Đặc biệt khi nấu món này, bạn tao thêm một ít mắm sặc vào trong nước dùng thì hương vị càng thêm đậm đà khó tả
Bạn nào chưa từng thưởng thức món này thì khi về quê nhớ dành chút thời gian thưởng thức chút hương đồng cỏ nội này nhé, tuy rằng không hấp dẫn ở hình thức bề ngoài nhưng mà có ăn thì mới biết.
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
nhìn hình nhớ quê quá bác ạ....nhưng quê bây giờ thay đổi nhiều quá, được bê tông hóa hết rồi, không còn những gian nhà vách đất trộn rơm, không còn những bờ tre bên con sông, không còn nhữ ụ rơm trước nhà, không còn những cái bếp kiềng nữa.....tất cả chỉ là hoài niệm về miền quê thân yêu.....phải chăng đó là quy luật của sự phát triển...
nhìn hình nhớ quê quá bác ạ....nhưng quê bây giờ thay đổi nhiều quá, được bê tông hóa hết rồi, không còn những gian nhà vách đất trộn rơm, không còn những bờ tre bên con sông, không còn nhữ ụ rơm trước nhà, không còn những cái bếp kiềng nữa.....tất cả chỉ là hoài niệm về miền quê thân yêu.....phải chăng đó là quy luật của sự phát triển...
thuvtn nói:Cái chái bếp
Nhà tôi làm theo kiểu xưa, một gian lớn ba căn và một gian nhỏ liền kề gọi là chái bếp. Cửa bếp thông ra sân sau, nơi có bể nước mưa và mười lăm bậc gạch dẫn xuống cầu ao rợp bóng mát cây sung già. Ngồi rửa chén mà đám bèo hoa tím Nhật Bản cứ xòe đuôi quấn quýt. Lũ cá lòng tong bé xíu cùng đám cá cờ dưới ao lượn lờ canh có thức ăn là nhào vào cướp mồi. Bàn ăn nhìn về hướng đông, khi mở cửa sổ ra sẽ được ánh nắng tạt vào và gió từ bụi tre qua liếp húng lủi thổi vào thơm mát. Trong gian bếp chật nhưng sạch sẽ này là nơi chứng kiến những dòng mồ hôi âm thầm đổ ra của mẹ và nội để lo cho gia đình tôi bữa cơm ngon canh ngọt.
Mẹ tôi nổi tiếng trong họ nhờ món rau sắng nấu trứng cua đồng. Khách đến nhà thế nào cha cũng ra ruộng bắt vài xâu cua cho mẹ trổ tài. Mẹ lựa những con cua bự nhất, khều trứng ra khỏi yếm của nó rồi buộc túm lại trong cuống lá khoai sọ, ba túm cho một nồi canh. Sau khi đun nước sôi mẹ cho nước mắm cốt và hành khô, đợi bốc mùi thật thơm rồi cho trứng cua vào, quết tí mỡ lên rau rồi tước cho vào nồi, ăn một lần nhớ cả đời. Mẹ và nội giỏi nấu ăn nên trong nhà bếp không biết cơ man nào là gia vị, mắm muối, mỗi cái đựng trong một lọ xếp hàng dài trên giá chén.
Bếp nhà tôi cùng lúc bắc được ba nồi: nồi cơm, thức ăn và một nồi nước nóng. Khi ông táo cũ thì cha nặn cái mới bằng đất sét chín lửa đỏ sậm màu gạch nung. Cứ bốn giờ sáng mẹ lại dậy nấu cơm để chúng tôi ăn cho kịp giờ đi học, đi làm. Thỉnh thoảng mẹ lấy khoai lang xếp vào nồi đất, nước xăm xắp, rải hoa bưởi lên trên, đậy nắp nồi lại hấp đến khi nước quánh lại như mật, khoai lang cháy một lớp bên dưới, mở nắp nồi khói xông mùi hoa bưởi thơm phức...
Đông về mẹ luôn giữ cái bếp hồng lửa than bằng những rễ cây, cành củi. Tối nội hay lụm cụm lấy cái cà ràng nhỏ un muỗi để dưới chõng tre chỗ anh em tôi học bài vừa đuổi muỗi vừa để sưởi ấm, tiếng than nổ tí tách nghe thật vui. Rồi nội kể chuyện ông Táo.
Mùa hạn mẹ tôi đi chặt củi về phơi chật cả khoảng sân lớn, số củi này đủ cho gia đình đốt lò quanh năm, kể cả giỗ chạp, ngày Tết. Khi cha gánh mạ ra đồng và gánh phân đem bón hay tranh thủ đào thêm mấy gốc cây làm củi đun gánh về, dù củi dừa của mẹ chất đầy sau bếp. Trong đôi quang gánh buổi chiều trở về thế nào cũng có vài chục ốc bươu, cua đồng, có khi là những con cá rô hột mít mắc cạn trong một vũng nước nào đó. Những con ấy tôi thảy cả vào bếp. Cho đến tận bây giờ tôi vẫn không thể nào quên mùi cua cháy, mùi vỏ ốc bị lửa than làm nứt quyện mùi ngai ngái của bùn bốc lên, mùi thơm của những con rô non và mùi khoai nướng ngòn ngọt, mùi sắn cháy bùi bùi...
Mỗi khi đi đâu xa về thấy chái bếp nhà mình lừng lững khói cơm chiều trên cái nền trời màu tím sẫm là thấy lòng ấm lại. Ở đó mẹ tôi rồi chị tôi đang cặm cụi kho cá, nấu cơm. Bữa cơm dọn ra cả nhà vừa ăn vừa nói chuyện râm ran. Năm tháng cứ trôi qua nhưng trong lòng tôi vẫn còn đó tươi nguyên hình ảnh và tình cảm một chái bếp; dù trong ngày hè oi nồng hay giữa tiết đông lạnh căm gió mùa, ngọn lửa chẳng bao giờ tắt. Cái chái bếp ấy đã tạo ra tình cảm gia đình trong tôi và giờ nó vẫn tiếp tục gợi thương, gợi nhớ...
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
Nhắc đến miền Tây lại nhớ thằng bạn, hồi xưa đi MHX ngày đầu tiên mọi người gặp nhau nói chuyện làm quen rôm rả tự nhiên có 1 cậu chàng ngồi im re. Mình mon men lại hỏi sao ko nói chuyện, thế là cậu ta buông 1 câu: "Lạ thấy mẹ mà nói gì". Hehe ấn tượng đến giờ! Người miền Tây tánh tình thiệt thà hết biết, e khoái!
Nhắc đến miền Tây lại nhớ thằng bạn, hồi xưa đi MHX ngày đầu tiên mọi người gặp nhau nói chuyện làm quen rôm rả tự nhiên có 1 cậu chàng ngồi im re. Mình mon men lại hỏi sao ko nói chuyện, thế là cậu ta buông 1 câu: "Lạ thấy mẹ mà nói gì". Hehe ấn tượng đến giờ! Người miền Tây tánh tình thiệt thà hết biết, e khoái!
Re:Thớt "Miệt vườn" của em đã mất
Đọt choại đất phèn</h2>
"Rủ nhau lên đất bảy làng
Hái rau choại chột, nhổ bàng về đương
Choại chột thì chấm nước tương
Bàng thì đương nóp người thương tôi nằm"
Đó là bốn câu ca có đề cập tới món ngon dân dã mà người ta gọi là "choại chột". Choại chột được người Đồng Tháp Mười gọi là "rau chay", còn dân Hậu Giang có người gọi là "đọt chại". Thật ra, đúng tên của nó là "đọt choại".
Choại sống nhiều ở vùng đất bưng trũng, là loại dây leo, thân bò tới đâu thì bám rễ tới đó, nhờ bộ rễ có sức hút nước mạnh, đặc biệt rất thích nghi với vùng đất nhiễm phèn như rừng U Minh Thượng (Kiên Giang), U Minh Hạ (Cà Mau), khu vực Đồng Tháp Mười. Ở vùng nước ngọt nhiễm phèn nhẹ như Vị Thanh, Long Mỹ (Hậu Giang) cũng có sự hiện diện của choại. Loại rau có lá non xoăn tít như con cuốn chiếu cuộn mình này, dù hơi nhớt và làn lạt, nhưng cũng có chút vị ngọt thoảng thơm, đơn giản vậy mà ăn rồi sẽ "bắt ghiền"!
Choại có nhiều loại: choại đá, choại vườn, choại rừng... Choại rừng có màu xanh nhạt pha chút hồng thẫm, rất được dân Đồng Tháp Mười ưa chuộng. Đọt choại rừng nấu canh chua với cá rô đồng. Cái vị đắng của nó chốc lát trở thành vị ngon lẫn trong vị ngọt của thịt cá rô đồng "thứ thiệt" hổng ai nuôi. Nhưng gặp lúc cá rô đồng đang "ôm trứng" thì bạn "trúng mánh" lớn. Trứng cá rô đồng ngon ác liệt nhờ béo bùi ngây ngất cả tâm thần.
Người Đồng Tháp Mười còn có món ngon nhớ đời thực hiện khá "bài bản". Đó là cháo nhộng ong nấu độn măng tươi, đọt choại vườn và nấm rơm, khiến người sành ăn cứ tấm tắc ngợi khen. Còn dân nhậu thì khoái cái món đọt choại cùng các loại rau khác nhúng vào lẩu cá, lẩu lươn vừa nhâm nhi "mồi bén" vừa nhấm nháp mấy ly rượu nếp rặt thì "hết ý". Vào mùa nước nổi, người "sành nhậu" còn "bày đặt" cái món đọt choại, bông điên điển nấu canh chua lươn.
Mưa gió dầm dề, bạn bè túm tụm bên nhau hàn huyên tâm sự bên cái lẩu tỏa hơi nóng nghi ngút "tràn trề" hương vị quyến rũ thì còn gì bằng! Mùa gió bấc hù hụ về, nấu nồi lẩu mắm. Mùi thơm của mắm lan tỏa khắp không gian đã khiến bụng dạ nôn nao lắm rồi. Nhưng khi cầm đũa gắp nhúm đọt choại xanh non nhúng vào lẩu, chút xíu thôi, khi đọt choại vừa mềm thì gắp ra ăn ngay. Mùi thơm mặn mà của mắm thấm đẫm trong từng đọt choại, lan đầy khẩu cái, ngon biết chừng nào!
Nhưng "đã đời" hơn có lẽ là ăn sống hoặc luộc đọt choại kèm với cá thác lác còm đặc sản Hậu Giang chiên, cá rô chiên, hoặc cá lóc nướng trui sẽ vô cùng thích thú. Đọt choại giòn mềm làm giảm sức nóng miếng cá chiên, quyện trong nước bọt tạo thành những hương vị lạ lùng khó diễn tả. Người ta còn dùng đọt choại xào tép. Lựa một mớ tép bạc rửa sạch, lột bỏ vỏ xào chung với đọt choại, nếm vừa ăn là có một bữa ăn nhanh, ngon, bổ, rẻ và an toàn, vì đọt choại là "rau sạch".
Đọt choại xào tép
Ở Cà Mau vào những ngày đầu mùa mưa, khi rừng U Minh đã trải qua mùa nắng nóng khắc nghiệt, nước bắt đầu ngập xâm xấp dưới chân rừng, cũng là lúc các loài động vật sống dưới tán rừng như: trăn, rùa, rắn… mà đặc biệt là các loại cá đồng nhiều vô kể, đã nổi tiếng xưa nay của vùng U Minh Hạ, bắt đầu mùa sinh sản. Các loài thực vật khô cằn cũng xanh tươi trở lại, báo hiệu một năm bình yên… Những ngày gian khổ giữ rừng với biết bao nguy cơ xâm hại đến tài nguyên rừng qua đi, lại có dịp du ngoạn trong những cánh rừng bạt ngàn, ngắm nhìn thiên nhiên kỳ thú, rồi quây quần bên bếp lửa, thưởng thức hương vị đồng quê với những món ăn dân dã, được chế biến từ những đặc sản của rừng, sẽ cảm thấy hòa quyện với thiên nhiên, với con người Cà Mau…
Vào kỳ nghỉ hè, được về quê thưởng thức những món ăn ngon, thể nào cũng phải có món đọt choại xào tép. Choại là loại dây leo, thường sống trên thân cây tràm, dây choại người dân dùng để làm nhà, buộc các loại cột, kèo rất chắc chắn. Đối với nghề thủ công mỹ nghệ, dây choại dùng cho việc đan lát thì không thể chê vào đâu được, bởi loại dây này khi đã khô thì rất dẻo và dai.
Qua những cơn mưa đầu mùa, cũng như các loài thực vật khác, choại bắt đầu đâm chồi, đọt choại non xanh mơn mởn bám đầy trên những thân tràm. Chỉ cần xách rổ vào rừng mươi phút là có thể hái đủ cho một bữa ăn, chọn những đọt to tròn đem về rửa sạch, nếu cầu kỳ hơn một chút, khi có sẵn gia vị trong nhà thì nấu món lẩu mắm ăn nóng trên bếp than hồng, trụng từng mớ đọt choại xanh non vào lẩu, đến khi đọt choại vừa mềm gắp ra từng đũa thơm lừng thì thật là ngon. Nhưng đối với người nông dân, vào mùa này rất bận cho mùa vụ, nên việc chế biến món ăn ngon đơn giản mà tiết kiệm được thời gian là điều cần thiết. Chỉ với một mớ tép bạc rửa sạch, lột vỏ xào chung với đọt choại, nếm cho vừa ăn là đã có một món ăn nhanh tuyệt ngon.
Đọt choại đất phèn</h2>
"Rủ nhau lên đất bảy làng
Hái rau choại chột, nhổ bàng về đương
Choại chột thì chấm nước tương
Bàng thì đương nóp người thương tôi nằm"
Đó là bốn câu ca có đề cập tới món ngon dân dã mà người ta gọi là "choại chột". Choại chột được người Đồng Tháp Mười gọi là "rau chay", còn dân Hậu Giang có người gọi là "đọt chại". Thật ra, đúng tên của nó là "đọt choại".
Choại sống nhiều ở vùng đất bưng trũng, là loại dây leo, thân bò tới đâu thì bám rễ tới đó, nhờ bộ rễ có sức hút nước mạnh, đặc biệt rất thích nghi với vùng đất nhiễm phèn như rừng U Minh Thượng (Kiên Giang), U Minh Hạ (Cà Mau), khu vực Đồng Tháp Mười. Ở vùng nước ngọt nhiễm phèn nhẹ như Vị Thanh, Long Mỹ (Hậu Giang) cũng có sự hiện diện của choại. Loại rau có lá non xoăn tít như con cuốn chiếu cuộn mình này, dù hơi nhớt và làn lạt, nhưng cũng có chút vị ngọt thoảng thơm, đơn giản vậy mà ăn rồi sẽ "bắt ghiền"!
Choại có nhiều loại: choại đá, choại vườn, choại rừng... Choại rừng có màu xanh nhạt pha chút hồng thẫm, rất được dân Đồng Tháp Mười ưa chuộng. Đọt choại rừng nấu canh chua với cá rô đồng. Cái vị đắng của nó chốc lát trở thành vị ngon lẫn trong vị ngọt của thịt cá rô đồng "thứ thiệt" hổng ai nuôi. Nhưng gặp lúc cá rô đồng đang "ôm trứng" thì bạn "trúng mánh" lớn. Trứng cá rô đồng ngon ác liệt nhờ béo bùi ngây ngất cả tâm thần.
Người Đồng Tháp Mười còn có món ngon nhớ đời thực hiện khá "bài bản". Đó là cháo nhộng ong nấu độn măng tươi, đọt choại vườn và nấm rơm, khiến người sành ăn cứ tấm tắc ngợi khen. Còn dân nhậu thì khoái cái món đọt choại cùng các loại rau khác nhúng vào lẩu cá, lẩu lươn vừa nhâm nhi "mồi bén" vừa nhấm nháp mấy ly rượu nếp rặt thì "hết ý". Vào mùa nước nổi, người "sành nhậu" còn "bày đặt" cái món đọt choại, bông điên điển nấu canh chua lươn.
Mưa gió dầm dề, bạn bè túm tụm bên nhau hàn huyên tâm sự bên cái lẩu tỏa hơi nóng nghi ngút "tràn trề" hương vị quyến rũ thì còn gì bằng! Mùa gió bấc hù hụ về, nấu nồi lẩu mắm. Mùi thơm của mắm lan tỏa khắp không gian đã khiến bụng dạ nôn nao lắm rồi. Nhưng khi cầm đũa gắp nhúm đọt choại xanh non nhúng vào lẩu, chút xíu thôi, khi đọt choại vừa mềm thì gắp ra ăn ngay. Mùi thơm mặn mà của mắm thấm đẫm trong từng đọt choại, lan đầy khẩu cái, ngon biết chừng nào!
Nhưng "đã đời" hơn có lẽ là ăn sống hoặc luộc đọt choại kèm với cá thác lác còm đặc sản Hậu Giang chiên, cá rô chiên, hoặc cá lóc nướng trui sẽ vô cùng thích thú. Đọt choại giòn mềm làm giảm sức nóng miếng cá chiên, quyện trong nước bọt tạo thành những hương vị lạ lùng khó diễn tả. Người ta còn dùng đọt choại xào tép. Lựa một mớ tép bạc rửa sạch, lột bỏ vỏ xào chung với đọt choại, nếm vừa ăn là có một bữa ăn nhanh, ngon, bổ, rẻ và an toàn, vì đọt choại là "rau sạch".
Đọt choại xào tép
Ở Cà Mau vào những ngày đầu mùa mưa, khi rừng U Minh đã trải qua mùa nắng nóng khắc nghiệt, nước bắt đầu ngập xâm xấp dưới chân rừng, cũng là lúc các loài động vật sống dưới tán rừng như: trăn, rùa, rắn… mà đặc biệt là các loại cá đồng nhiều vô kể, đã nổi tiếng xưa nay của vùng U Minh Hạ, bắt đầu mùa sinh sản. Các loài thực vật khô cằn cũng xanh tươi trở lại, báo hiệu một năm bình yên… Những ngày gian khổ giữ rừng với biết bao nguy cơ xâm hại đến tài nguyên rừng qua đi, lại có dịp du ngoạn trong những cánh rừng bạt ngàn, ngắm nhìn thiên nhiên kỳ thú, rồi quây quần bên bếp lửa, thưởng thức hương vị đồng quê với những món ăn dân dã, được chế biến từ những đặc sản của rừng, sẽ cảm thấy hòa quyện với thiên nhiên, với con người Cà Mau…
Vào kỳ nghỉ hè, được về quê thưởng thức những món ăn ngon, thể nào cũng phải có món đọt choại xào tép. Choại là loại dây leo, thường sống trên thân cây tràm, dây choại người dân dùng để làm nhà, buộc các loại cột, kèo rất chắc chắn. Đối với nghề thủ công mỹ nghệ, dây choại dùng cho việc đan lát thì không thể chê vào đâu được, bởi loại dây này khi đã khô thì rất dẻo và dai.
Qua những cơn mưa đầu mùa, cũng như các loài thực vật khác, choại bắt đầu đâm chồi, đọt choại non xanh mơn mởn bám đầy trên những thân tràm. Chỉ cần xách rổ vào rừng mươi phút là có thể hái đủ cho một bữa ăn, chọn những đọt to tròn đem về rửa sạch, nếu cầu kỳ hơn một chút, khi có sẵn gia vị trong nhà thì nấu món lẩu mắm ăn nóng trên bếp than hồng, trụng từng mớ đọt choại xanh non vào lẩu, đến khi đọt choại vừa mềm gắp ra từng đũa thơm lừng thì thật là ngon. Nhưng đối với người nông dân, vào mùa này rất bận cho mùa vụ, nên việc chế biến món ăn ngon đơn giản mà tiết kiệm được thời gian là điều cần thiết. Chỉ với một mớ tép bạc rửa sạch, lột vỏ xào chung với đọt choại, nếm cho vừa ăn là đã có một món ăn nhanh tuyệt ngon.
