O.S.P.D
16/8/04
2.803
129
63
62
"Trung Tâm Công Nghệ Hoá Màu"
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

Sau khi lướt qua một cách tổng quát HT Lái , chúngta lại cùng nhau tập trung hơn và HT lái với trợ lực Dầu, là HT lái phổ biến nhất hiện nay :
servo8wk.jpg

Nguyên lý của một HT lái sử dụng trợ lực dùng dầu thủy lực cũng đơn giản như đa phần các cơ cấu thủy lực khác , được cấu thành bởi ba phần chính , đó là : Bơm dầu Thủy Lực , van phân phối và cơ cấu Xy lanh -Piston chấp hành !
Dầu áp lực được cung cấp bởi bơm , thông qua hệ thống van phân phối để đi vào các phía khác nhau của Piston trợ lực , tạo thêm áp lực lên trục lái , thước lái...hỗ trợ cho chuyển động của bánh lái , việc đóng mở van phân phối được điều khiển thông qua vịec quay tay lái của người lái và một cơ cấu hồi tiếp , nhằm đảm bảo rằng : Tay lái quay bao nhiêu thì Piston trợ lái chuyển dịch một khỏang tương ứng bấy nhiêu , ở bất kỳ vị trí nào , việc ngưng quay tay lái đồng nghĩa với việc ngưng chuyển động của Piston Trợ lực .
Trong một trường hợp cụ thể , HT lái dùng đai ốc bi , chuyển động quay tròn của tay lái làm thànhdịch chuyển tịnh tiến một đai ốc trong cơ cấu lái , thông qua HT thước lái , thang lái , chuyển động này biến thành góc xoay của bánh lái , nay trong HT trợ lực dầu , đai ốc này liên kết chặt với một Piston , Piston này chia vỏ xi lanh bao bọc bên ngòai thành hai vùng đối diện nhau , Xem hình :
hydraulischeservolenkung018xt.png


...hiển nhiên là Piston này cùng dịch chuyển với đai ốc khi người ta quay tay lái , dầu qua một van xoay phân phối vào Piston Trợ lái chính theo mức độ và tốc độ khác nhau , sao chép lại hành vi quay tay lái của người lái ! Hình dưới đây minh họa một cơ cấu tương tự như vày mô tả :
kugelumlservo010ln.png

Đối với HT lái dùng thanh răng như ta thường thấy , các buồng dầu áp lực cũng được phân chia làm hai vùng bởi một Piston nằm trong cùng một vơ xy lanh với thanh răng lái ! Hình của một cơ cấu trong thực tế :
hydraulischeservolenkung024ls.png

Linh hồn của cả hai HT trợ lực lái trên đấy chính là một van xoay có thể chuyển vị theo lực lái dược bố trí giữa trục tay lái và cơ cấu Vít đai ốc hoặc đầu răng trong cơ cấu lái thanh răng , Cơ cấu này trả lời hàng lọat thắc mắc về HT láu trợ lực dầu , mà câu hỏi lơ lửng với rất nhiều người là :
Tại sao bánh lái không tiếp tục chuyển động hòai khi ta nhích tay lái một chút , mặc dù khi đó , theo cách giải thích trên thì van dầu một bên Piston trợ lực đã mở ?? tại sao ta vẫn lái được khi không có trợ lực ?? và...tại sao khi đánhhết lái về một bên , bơm dầu làm việc nặng nhất !?
Khi ta quay tay lái , một phần van này gắn với trục Tay lái quay theo , tạo chuyển dịch tương đối so với phần còn lạii gắn với cơ cấu lái và do vậy thực hiện hé mở rộng đường dầu áp lực vào một phía Piston trợ lực , đồng thời mở rộng đường dầu áp lực của phía đối diện Piston vào bể chứa , giải tỏa dần dần áp lực ủa một bên đó, tăng dần áp lực của bên kia, tạo ra lực di chuyển Piston lái và HT lái ! Tùy theo lực mà ta vặn Tay lái , cửa dầu ở van xoay mở rộng hay hẹp , nhanh hay chậm , đưa đến việc bánh lái chấp hành theo ý muốn . Khi bánh lái chuyển động , phần dưới của van xoay này được quay theo và phục hồi lại vị trí ban đầu của nó so với phần trên ( Gắn với trục lái ), vậy là đường dầu lại về vị trí ban đầu , được mở thông cho cả hai bên , chạy vòng về thùng chứa dầu mà không gây ra áp lực công tác lên mẳ Piston .
Bất cứ chuyển vị nào của Van xoay cũng tác dộng lên đường dầu , bất cứ tác động nào của đường dầu , cũng đều có xu hướng di chuyển bánh lái, trục lái ... bất cứ sự di chuyển nàocủa trục lái cũng có xu hướng phục hồi van xoay lại vị trí đầu , cái sự tài tình đó làm nên HT trợ lực Thủy lực với sự ổn định không thể chê trách được ! Đó là cái mà người ta hay gọi là : "Hồi tiếp Âm "
Thế là : khi tay lái quay , ta xoay luôn van điều khiển , nếu máy tắt , không có dầu áp lực thì ta thông qua van xoay , truyền lực trực tiếp xuống cơ cấu lái , van xoay khi đó có chuyển vị , bị xoay đi một góc nhỏ tùy theo lực ta vặn tay lái , nhưng chẳng có gì xảy ra cả ...máy bơm dầu không họat dộng , ta thấy tay lái khi xe không nổ máy có một góc Rơ nhỏ , nặng và dẻo , đó chính là phản hồi của van xoay . Bây giờ nếu máy nổ , bơm dầu chạy , van xoay mở dầu áp lực vô một bên , bên kia nó dẫn ống dầu ra thùng xả , thế là bánh lái chuyển , trục lái lại quay theo , van lại bị di chuyển về vị trí đầu như chưa có gì xảy ra ...áp lực dầu tác động lên hai mặt Piston bằng nhau !!!
Bên cạnh đó , khi xe chạy nhanh , áo lực dầu do máy bơm cung cấp tăng lên theo tốc độ , lực lên hai mặt Piston tăng đáng kể , làm cho tay lái có vẻ nặng và chắc chắn hơn khi ta chạy chậm , hiệu quả này quan trọng như thế nào , tất cả các lái xe đều biết . Đó là câu trả lời cho hiện tượng : Với những xe có trợ lực , càng chạy nhanh tay lái có vẻ càng nặng , trong khi điều dó xảy ra ngược lại khi không có trợ lực , càng nhanh tay lái càng lỏng ra , lắm khi rất đáng sợ !
( Còn tiếp )
Do khác biệt cách dùng từ kỹ thuật , một sô đọan có thể chưa rõ , các Bác thông cảm !!:D
 
Last edited by a moderator:
VETERAN
15/3/05
731
10
0
Cà Mau
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

tui ưng nhứt là cái đoạn bác diễn giải về " Hồi Tiếp Âm"

quá dễ hiểu và hay , Lúa như tui mà đọc qua 2 bận cũng hiểu liền

Không biết bác Hải có triển khai viê5c thưởng coffee cho các tác giả bài viết hay chưa nhỉ!?
 
Hạng D
17/4/06
1.429
15
38
56
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

RẤT CÁM ƠN BÁC ĐỀ-PHA-RÊ, CỰC KỲ RÕ RÀNG VÀ DỄ HIỂU.
 
Hạng D
14/1/04
4.039
1.555
113
tp.HCM
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

bác Đè cứ như là giảng viên đại học kỹ thuật ấy nhỉ , giảng bài có hình ảnh minh họa hẳn hoi , mặc dù không phài là hình của bác ấy vẽ :D
 
O.S.P.D
16/8/04
2.803
129
63
62
"Trung Tâm Công Nghệ Hoá Màu"
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

Nhân câu chuyện " Hồi tiếp âm " , mạn phép tạt ngang chút xíu đẻ làm rõ vấn đề từ một ví dụ rất đơn giản và gần gũi :
Trong vài trường hợp , Anten chảo bắt trên nóc nhà của bạn có như cầu chuyển hướng để bắt sóng các Vệ tinh khác nhau , khi đó , họ ráp cho bạn ( Hoặc bạn tự ráp ) một hộp điều khiển chạy bằng điện , để có thể ngồi trong nhà mà thông qua núm vặn , xoay anten theo một góc mong muốn , bạn vặn một góc nhỏ thì ở trên nóc nhà bạn , Anten chảo cũng quay một góc nhỏ , bạn vặn một góc lớn hơn thì Anten cũng quay một góc lớn hơn , tưởng chẳng còn gì tiện lợi hơn , không còn cảnh reo hò kẻ trên người dưới mỗi khi chỉnh anten nữa ...
Sơ đồ nguyên lý của nó đơn giản kinh khủng , đến mức bạn muốn ra chợ trời mua đồ về làm ngay :

dsc028670vz.jpg


Motor được cung cấp điện 12 V thông qua bộ khuyếch đại T , bộ khuyếch đại này được khiển bởi dòng điện nhỏ chạy qua tiếp xúc r , lấy điện thế trên biến trở R ( Sơ đồ điện vẽ chưa đầy đủ , nhưng ngại vẽ lại ! :D ) . Khi bạn xoay núm vặn K , con chạy r chạy trên R tạo ra chênh lệch điện áp đưa vào bộ Điều khiển T , làm cho Motor chạy , quay trục mang Anten...Trục này đồng thời thông qua vít xoắn , đẩy biến trở R lên xuống tùy hướng quay , R di chuyển , thu hẹp chênh lệch với r , có xu hướng đưa vị trí tương đối của R và r về vị trí ban đầu , triệt tiêu chênh lệch điện áp , Motor ngừng quay , tùy mức độ bạn vặn tay K mà Motor sẽ quay nhiều hay ít . ( Hệ Thống này khác với mấy thứ dồ chỉnh Anten nhảm nhí , xài motor điện thông thường , ở dưới điều khiển bằng nút bấm đơn giản , dưới bấm thì trên quay tán lọan , ngừng bấm thì ngừng quay , bấm lâu thì cháy moteur vì không có nút bảo vệ hết hành trình , lắm khi cả buổi chiều không chỉnh đuợc Anten theo ý muốn ..Bực ! )
Tòan bộ nguyên lý này được áp dụng trong HT lái trợ lực thủy lực của Otô , khác chăng là động năng ( Dầu áp lực thay vì điện ) và hình thái của biến trở ( Van xoay thay vì cặp biến trở R-r) mà thôi .
Nghe đâu , HT chuyển hướng của bệ tên lửa Sam cùng xài nguyên lý này .
Người ta nghĩ ra trò này từ rất lâu , nhưng đến nay vẫn còn xài , có lẽ vì nó ...Hay Quá !
080402cool_prv.gif
21.gif
 
Last edited by a moderator:
Hạng F
13/1/06
13.889
35.958
113
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

Bác der tuyệt thật, em bớt dốt được tí, cám ơn bác...bác cho em hỏi thêm chút: còn cái bơm dầu của hệ thống lái trợ lực dầu thì nó chạy bằng điện hả bác? Em có thắc mắc về cái " VISAI" không biết cơ cấu và hoạt động của nó: Nếu được bác cho tí thông tin. Nếu bác làm bài mới thì hay hơn và biết đâu cũng có ae khác muốn bác giúp như em ấy mà.
 
VETERAN
15/3/05
731
10
0
Cà Mau
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

Trích đoạn: phantan

Bác der tuyệt thật, em bớt dốt được tí, cám ơn bác...bác cho em hỏi thêm chút: còn cái bơm dầu của hệ thống lái trợ lực dầu thì nó chạy bằng điện hả bác? Em có thắc mắc về cái " VISAI" không biết cơ cấu và hoạt động của nó: Nếu được bác cho tí thông tin. Nếu bác làm bài mới thì hay hơn và biết đâu cũng có ae khác muốn bác giúp như em ấy mà.
Trời, bác hỏi thế thì lại tự phủ nhận ngay câu đầu của bác rồi!!!
bác, khi nào thiệt quởn, đọc lại thiệt thong thả từ đầu, bài của bác Đè sê có câu giả nhời liền hà!

Bộ VISAI nó nằm trong phần truyền lực , bác vô tìm lại trong phòng kỹ thuật coi, tui chắc là có bàn đến rồi ( hình như Lão Hòa Thượng cũng có 1 serie bài dịch khá hay về cơ cấu này!!!

nếu giả, không tìm được bác làm 1 bài mới , hỏi trên đây , bà con sẵn lòng trả lời hà!
 
Hạng D
14/1/04
4.039
1.555
113
tp.HCM
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

Hoan hô bác Đè , hình bác vẽ trên bảng đẹp không thua sách nước ngoài . Về kỹ thuật thì em mờ tịt rồi chỉ biết coi hình thôi . Bác thông cảm cho em nhá .
 
Tập Lái
15/10/07
15
0
3
RE: TÌM HIỂU NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN : Hệ Thống Lái .

Xin chào bác Der. Tôi vừa tham gia diễn đàn, và tìm được bài viết của bác. Đúng là vấn đề tôi đang rất quan tâm, nên xin hỏi thêm bác vài điều.
- Theo cách tôi hiểu, hệ thống trợ lái dùng dầu là hệ thống lái gián tiếp. Lực xoay của tay lái sẽ tác động đến van xoay >...> áp lực dầu sẽ tác động bộ phận xoay bánh lái. Còn hệ thống trợ lái điện (loại phổ thông) là hệ thống hỗ trợ đúng nghĩa, hoàn toàn độc lập, tự điều khiển mình qua các cảm biến góc quay, tốc độ quay tay lái, tốc dộ xe chạy... Hệ thống lái tác động xoay bánh lái trực tiếp và vẫn sẽ vận hành hoàn hảo dù có hay không có sự hỗ trợ này?
- Nếu đúng thế, có thể xem hệ thống trợ lái điện phổ thông (loại động cơ điện gắn ở trụ tay lái) như một loại thần dược có thể hỗ trợ bất kỳ hệ thống lái cổ điển không trợ lực nào mà không hề can thiệp sâu vào cấu trúc nguyên thủy của nó?
- Trên thực tế có loại phụ tùng nào như thế và có thể tham khảo, mua chúng ở đâu?
Xin cảm ơn bác trước nhé.