<span style=""color: #0000ff;"">Xe đang chạy mà bị nổ lốp cũng rắc rối thật nhỉ !</span>
[/style]
Xe chạy trên dưới 100 km/h, trong khi mặt đường cao tốc có độ nhám nhất định, ma sát giữa bánh xe và mặt đường lớn, làm nhiệt độ vỏ lốp tăng cao, áp suất trong bánh xe tăng tương ứng, dễ gây nổ lốp. Mùa hè nguy cơ xe nổ lốp càng lớn. Điển hình là đường cao tốc Tp. Hồ Chí Minh - Trung Lương, từ khi đưa vào sử dụng (2/2010) đến nay đã xảy ra hàng nghìn vụ ôtô nổ lốp.
Thói quen “tận dụng” lốp xe vốn có từ thời bao cấp khó khăn. Nhiều trường hợp, chủ xe không theo dõi trong thời gian giữa hai kỳ kiểm định, để lốp quá mòn, nhiều xe sử dụng lốp cũ đắp lại, không đảm bảo độ bền, sử dụng lốp không đúng loại có chỉ số tốc độ tối thiểu phù hợp với tốc độ vận hành trên đường cao tốc. Nhiều lái xe tải cố tình sử dụng lốp không đúng kích cỡ và bơm lốp căng hơn bình thường để chở quá tải, sẽ dẫn tới nổ lốp.
Theo kinh nghiệm của một lái xe lâu năm, với lốp xe tải, vấn đề an toàn kỹ thuật phức tạp hơn. Mỗi loại xe tải chở hàng hóa khác nhau và trên những điều kiện đường sá khác nhau, với tải trọng lớn nên nhất thiết lốp xe phải được cân chỉnh áp suất, sử dụng loại phù hợp với mặt đường và hàng hóa chuyên chở. Trên thực tế, những xe tải đường dài thường bơm lốp ở những gara ven đường, khi bơm thợ và chủ xe chỉ phân biệt lốp căng hay non bằng mắt...
Hiện nay, hầu hết các tài xế chưa quan tâm nhiều đến việc sử dụng lốp xe đúng cách, an toàn. Mỗi lốp xe sau khi sản xuất đều có các thông số kỹ thuật như tốc độ cho phép, tải trọng, thời gian sử dụng... Theo nhiều tài xế, trước đây khi chưa có hệ thống đường cao tốc tỷ lệ sự cố nổ lốp xe trên tổng số sự cố kỹ thuật khi xe đang lưu thông không cao. Tuy nhiên, khi xe lưu thông ở đường cao tốc nếu tài xế chủ quan, chạy ngẫu hứng lúc trên lúc dưới tốc độ cho phép, lấy kinh nghiệm đi trên đường bình thường để lưu thông trên đường cao tốc... là rất nguy hiểm.
Để đảm bảo an toàn khi vận hành trên đường cao tốc, chủ xe, lái xe phải kiểm tra trước khi đưa xe vào đường cao tốc. Cụ thể, không dùng lốp quá thời hạn sử dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất; sử dụng lốp có chỉ số tốc độ cho phép tối thiểu phù hợp với tốc độ vận hành trên đường cao tốc; lắp đúng chiều hoa lốp đối với bánh dẫn hướng đối với một số loại lốp có yêu cầu; kiểm tra vành, bánh xe và lốp, kể cả lốp dự phòng. Bơm hơi lốp tới áp suất tiêu chuẩn, đảo lốp định kỳ theo quy định của sơ đồ. Gỡ những vật cứng dắt, dính vào kẽ lốp; kiểm tra độ chụm của các bánh xe dẫn hướng, độ mòn các lốp. Nếu cần phải đảo vị trí của lốp theo quy định; thay thế lốp xe quá mòn vượt quá vạch chỉ báo của nhà sản xuất (cần chú ý kiểm tra và thay lốp nếu cần); Không sử dụng lốp đắp, lốp nứt, vỡ, phồng rộp hoặc bị hở lớp bố chịu lực; không chở quá tải...
Kiểm tra đảm bảo áp suất lốp xe vì áp suất lốp là nhân tố có tác động đáng kể đến độ bền của lốp cũng như mức tiêu thụ nhiên liệu của xe. Khi áp suất lốp quá cao so với quy định, chỉ có phần giữa của lớp ta lông tiếp xúc với mặt đường dẫn đến tình trạng tiếp xúc kém và lớp ta lông ở giữa sẽ bị mòn rất nhanh (hiện tượng này sẽ trở lên trầm trọng hơn khi xe chuyển động trên đường cao tốc do vận tốc góc của bánh xe khi đó rất lớn).
Nếu áp suất lốp quá cao sẽ làm cho lốp dễ bị hư hỏng, gây quá tải đối với lò xo và giảm chấn của hệ thống treo, ảnh hưởng đến độ êm dịu chuyển động và tính an toàn. Khi áp suất lốp quá thấp (so với quy định của nhà sản xuất), khung lốp bị xẹp và vai lốp bị mòn rất nhanh. Sự biến dạng của lốp sẽ làm tăng mạnh nhiệt độ bên trong lốp (có thể làm cho lớp ta lông bị bong khỏi lớp khung lốp). Khi chuyển động trên đường cao tốc, kết hợp với nhiệt độ cao trên bề mặt lốp (do ma sát của lốp với mặt đường) sẽ làm cho lốp dễ bị hư hỏng. Áp suất lốp thấp cũng tác động đáng kể đến độ ổn định lái.
<span style=""color: #0000ff;"">Chia sẻ với các bạn bài viết của PGS.TS Nguyễn Khắc Trai về cách xử lý với tình trạng này.</span>
[style="color: #0000ff;"] [/style]
Xe chạy trên dưới 100 km/h, trong khi mặt đường cao tốc có độ nhám nhất định, ma sát giữa bánh xe và mặt đường lớn, làm nhiệt độ vỏ lốp tăng cao, áp suất trong bánh xe tăng tương ứng, dễ gây nổ lốp. Mùa hè nguy cơ xe nổ lốp càng lớn. Điển hình là đường cao tốc Tp. Hồ Chí Minh - Trung Lương, từ khi đưa vào sử dụng (2/2010) đến nay đã xảy ra hàng nghìn vụ ôtô nổ lốp.
Theo kinh nghiệm của một lái xe lâu năm, với lốp xe tải, vấn đề an toàn kỹ thuật phức tạp hơn. Mỗi loại xe tải chở hàng hóa khác nhau và trên những điều kiện đường sá khác nhau, với tải trọng lớn nên nhất thiết lốp xe phải được cân chỉnh áp suất, sử dụng loại phù hợp với mặt đường và hàng hóa chuyên chở. Trên thực tế, những xe tải đường dài thường bơm lốp ở những gara ven đường, khi bơm thợ và chủ xe chỉ phân biệt lốp căng hay non bằng mắt...
Hiện nay, hầu hết các tài xế chưa quan tâm nhiều đến việc sử dụng lốp xe đúng cách, an toàn. Mỗi lốp xe sau khi sản xuất đều có các thông số kỹ thuật như tốc độ cho phép, tải trọng, thời gian sử dụng... Theo nhiều tài xế, trước đây khi chưa có hệ thống đường cao tốc tỷ lệ sự cố nổ lốp xe trên tổng số sự cố kỹ thuật khi xe đang lưu thông không cao. Tuy nhiên, khi xe lưu thông ở đường cao tốc nếu tài xế chủ quan, chạy ngẫu hứng lúc trên lúc dưới tốc độ cho phép, lấy kinh nghiệm đi trên đường bình thường để lưu thông trên đường cao tốc... là rất nguy hiểm.
Để đảm bảo an toàn khi vận hành trên đường cao tốc, chủ xe, lái xe phải kiểm tra trước khi đưa xe vào đường cao tốc. Cụ thể, không dùng lốp quá thời hạn sử dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất; sử dụng lốp có chỉ số tốc độ cho phép tối thiểu phù hợp với tốc độ vận hành trên đường cao tốc; lắp đúng chiều hoa lốp đối với bánh dẫn hướng đối với một số loại lốp có yêu cầu; kiểm tra vành, bánh xe và lốp, kể cả lốp dự phòng. Bơm hơi lốp tới áp suất tiêu chuẩn, đảo lốp định kỳ theo quy định của sơ đồ. Gỡ những vật cứng dắt, dính vào kẽ lốp; kiểm tra độ chụm của các bánh xe dẫn hướng, độ mòn các lốp. Nếu cần phải đảo vị trí của lốp theo quy định; thay thế lốp xe quá mòn vượt quá vạch chỉ báo của nhà sản xuất (cần chú ý kiểm tra và thay lốp nếu cần); Không sử dụng lốp đắp, lốp nứt, vỡ, phồng rộp hoặc bị hở lớp bố chịu lực; không chở quá tải...
Kiểm tra đảm bảo áp suất lốp xe vì áp suất lốp là nhân tố có tác động đáng kể đến độ bền của lốp cũng như mức tiêu thụ nhiên liệu của xe. Khi áp suất lốp quá cao so với quy định, chỉ có phần giữa của lớp ta lông tiếp xúc với mặt đường dẫn đến tình trạng tiếp xúc kém và lớp ta lông ở giữa sẽ bị mòn rất nhanh (hiện tượng này sẽ trở lên trầm trọng hơn khi xe chuyển động trên đường cao tốc do vận tốc góc của bánh xe khi đó rất lớn).
Nếu áp suất lốp quá cao sẽ làm cho lốp dễ bị hư hỏng, gây quá tải đối với lò xo và giảm chấn của hệ thống treo, ảnh hưởng đến độ êm dịu chuyển động và tính an toàn. Khi áp suất lốp quá thấp (so với quy định của nhà sản xuất), khung lốp bị xẹp và vai lốp bị mòn rất nhanh. Sự biến dạng của lốp sẽ làm tăng mạnh nhiệt độ bên trong lốp (có thể làm cho lớp ta lông bị bong khỏi lớp khung lốp). Khi chuyển động trên đường cao tốc, kết hợp với nhiệt độ cao trên bề mặt lốp (do ma sát của lốp với mặt đường) sẽ làm cho lốp dễ bị hư hỏng. Áp suất lốp thấp cũng tác động đáng kể đến độ ổn định lái.
PGS.TS Nguyễn Khắc Trai
Viện Cơ khí động lực
